Στα πλαίσια της εκπομπής «Παρέα..με τη Μαρία Δουρουδή» του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ 100.3, στις 13 Ιουνίου του 2021 ο γιατρός και Γενικός Διευθυντής της INTERSOS Hellas, Απόστολος Βεΐζης μίλησε με την δημοσιογράφο Μαρία Δουρουδή με θέμα τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στα υπάρχοντα κέντρα φιλοξενίας στην Ελλάδα.
Ο Βεΐζης υπογράμμισε τα διάτρητα σημεία της διαχείρισης αυτού του θέματος και την επείγουσα ανάγκη για δραστικές λύσεις, λέγοντας τα εξής:
«Η INTERSOS είναι μία ανθρωπιστική οργάνωση η οποία βρίσκεται εδώ και 30 χρόνια στην παγκόσμια σκηνή με αποστολές σε όλον τον κόσμο, καθώς και στην Ελλάδα από το 2016. Σήμερα έχει παρουσία στο νησί της Λέσβου, στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία. Παρεμβαίνει στο επείγον της Λέσβου, στην ένταξη των προσφύγων στην ενδοχώρα. Υπάρχουν προγράμματα που τρέχουν αυτή τη στιγμή στην ενδοχώρα, είτε όσον αφορά στην Ήπειρο είτε στη Θεσσαλία όπου εμείς βρισκόμαστε ως INTERSOS για να μπορούν να ενταχθούν οι πρόσφυγες.
Για την εικόνα του προσφυγικού υπάρχουν δύο ζητήματα. Είναι αναλόγως πώς θα τη δούμε. Θέλουμε να τη δούμε όμορφη ή το πώς είναι στην πραγματικότητα; Και η πραγματικότητα είναι αρκετά δύσκολη για τους ανθρώπους που είναι οι ίδιοι πρόσφυγες και τους ανθρώπους που πρέπει να συμβιώσουν μαζί τους. Ξεκινώντας λοιπόν, από το νησί της Λέσβου, και οι άνθρωποι που πρέπει να ζήσουν μαζί με τους πρόσφυγες περνάνε δυσκολίες γιατί οι επιλογές που έχει κάνει οι Ε.Ε. και τις υλοποιεί η ελληνική κυβέρνηση, έχουν να κάνουν με τον εγκλωβισμό των ανθρώπων στα ελληνικά νησιά.
Η αλληλεγγύη η οποία εκφράστηκε από τον ελληνικό λαό το 2015, το 2016 και τα τελευταία πέντε χρόνια αφέθηκε στον αυτόματο πιλότο και αυτοί οι άνθρωποι ζουνε μαζί με τους πρόσφυγες στον περίφημο καταυλισμό “Μόρια II” που είναι ο καταυλισμός στο Μαυροβούνι και όλα αυτά με τις πιθανότητες να χτιστεί ένας καινούριος “Μόρια III” κάπου πιο μακριά κάπου ενδιάμεσα στο σκουπίδια, και κάπου στο νησί της Λέσβου.
Οι πρόσφυγες δεν χρειάζονται ούτε τη Λέσβο, δεν χρειάζονται κανένα νησί για να εγκλωβιστούν. Βεβαίως, στα νησιά θα πρέπει να υπάρχουν δομές οι οποίες να υποδέχονται κάποιους ανθρώπους όταν αυτοί φτάνουν. Όμως αυτή τη στιγμή η “καραμέλα” που μεταφέρεται στους συνανθρώπους μας στα νησιά και ότι αυτό γίνεται για το καλό των νησιωτών, πιστεύω ότι δεν ισχύει. Δεν είναι αλήθεια.
Η ευθύνη της Ευρώπης και της ελληνικής κυβέρνησης ήταν να μην υπάρχουν αυτές οι φυλακές στα νησιά. Να μπορέσουν δηλαδή να εξεταστούν τα αιτήματά αυτών των ανθρώπων και η Ευρώπη εξ’ ολοκλήρου με την αλληλεγγύη που προβάλλει για να καταγράφεται ως μία από τις πιο πλούσιες χώρες στον κόσμο, να μπορεί να αναλάβει την ευθύνη μπροστά σε αυτο το ζήτημα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο αν μιλάμε για 70 εκατομμύρια πρόσφυγες παγκοσμίως νομίζω ότι και η ίδια η Ευρώπη έχει μερίδιο ευθύνης μπροστά στους συνανθρώπους μας. Δεν είναι καλύτερα τα πράγματα σε σχέση με πέντε ή έξι χρόνια πριν γιατί η ελληνική κυβέρνηση παρουσιάζει βεβαίως ότι ο αριθμός των ανθρώπων που φτάνουν στην Ελλάδα είναι μικρότερος και ο αριθμός αυτών που φεύγουν απ’ την Ελλάδα είναι μεγαλύτερος.
Εγώ θα σας έλεγα ότι 100.000 άνθρωποι που έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, έχουν ξανακάνει αίτημα ασύλου στη Γερμανία, γιατί θεωρητικά δεν μπορούν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Άρα στην ουσία, δεν ξέρω τί αναζητάμε ως κοινωνία, ως πολιτεία μπροστά σε αυτούς τους ανθρώπους.
Και δεύτερον, μετά από έξι χρόνια οι καταυλισμοί οι οποίοι υπάρχουν στα νησιά όπως και εκείνοι στην ενδοχώρα παραμένουν ως δείγμα της ανικανότητας της Ε.Ε. μπροστά σε ένα τέτοιο ζήτημα. Γιατί πρέπει να επενδύσουμε 300 εκατομμύρια ευρώ στη Λέσβο, στη Χίο, στη Σάμο, στην Κω και στη Λέρο για να φτιάξουμε καινούριες δομές μεγαλύτερες κλπ., για να φιλοξενήσουμε κάποιους ανθρώπους; Νομίζω δεν χρειάζονται.
Αυτή τη στιγμή οι δομές που χρειαζόμαστε και οι οποίες λειτουργούσαν στο νησό της Λέσβου όπως ήταν η δομή του Δήμου στο Καρά Τεπέ, η δομή του ΠΙΚΠΑ κλπ που ήταν σε μικρό μέγεθος, μπορούσαν να διαχειριστούν την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων, αλλά κλείσανε. Και παραμένει ένα Μαυροβούνι όπου και τον επόμενο χειμώνα θα είναι μέσα άνθρωποι που εδώ και χρόνια γνωρίζουν σκηνές και λάσπη.
Άνθρωποι που στην πραγματικότητα υποφέρουν σε αυτό το κομμάτι και θα υποφέρουν μαζί τους και οι άνθρωποι που ζουν στο νησί της Λέσβου. Δεν νομίζω ότι αξίζει αυτή η εικόνα ούτε για τους ανθρώπους της Λέσβου ούτε για τους ανθρώπους των υπόλοιπων νησιών, ούτε για την Ελλάδα σαν εικόνα. Νομίζω είναι ένα ζήτημα που είναι δύσκολο αλλά διαχειρίσιμο, όχι όμως με ευκαιριακές πολιτικές.
Έτσι δεν μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα! Η δική μου εικόνα τουλάχιστον από τα Ιωάννινα, τη Λάρισα, την Καρδίτσα όπου οι δήμοι προσπαθούν να βοηθήσουν την ένταξη αυτών των ανθρώπων στην ελληνική κοινωνία με το μέγεθος και τις δυνατότητές τους ως σύνολο, με τις προσπάθειές τους αυτές έχουν βοηθήσει τις ίδιες τις κοινωνίες. Μάλιστα, σε αυτές τις κοινωνίες, όταν ρωτάει κανείς αν υπάρχουν πρόσφυγες θα σας απαντήσουν ότι δεν τους βλέπουμε τους πρόσφυγες γιατί στη ουσία παύει να υπάρχει το πρόβλημα όταν εσύ δεν τον διαχειρίζεσαι τον άλλον σαν πρόβλημα.
Η κυβέρνηση και η Ε.Ε προσπαθούν να πουλήσουν μία εικόνα. Η Ε.Ε. θέλει την Ελλάδα να κάνει τη λεγόμενη «βρώμικη δουλειά», και με τη σειρά της η ελληνική κυβέρνηση θέλει να παρουσιάζει συνεχώς ότι η εικόνα βελτιώνεται και δεν είναι αυτήν του 2015, ενώ εν προκειμένω δεν απουσιάζουν τα χρήματα. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική βούληση.
Τί νόημα έχει που δεν είναι πια 23.000 πρόσφυγες στη Λέσβο; Δηλαδή αυτή τη στιγμή που είναι 6.000 και ζουν σε αυτές τις συνθήκες, το μέγεθος μετράει και όχι το πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι; Νομίζω ότι το 2021 στην Ε.Ε. δεν πρέπει να συζητάμε με αριθμούς, ακόμη και αν είναι 23.000 ή 6.000 ή ακόμη και ένας άνθρωπος να μείνει στη Λέσβο, με τον ίδιο τρόπο θα γίνει η διαχείρισή του από πλευράς της πολιτείας. Και δεν μιλάω φυσικά για το ίδιο το νησί, και δεν είναι ευθύνη της Λέσβου.
Και όταν φυσικά ακούω ότι “μεταφέρουμε το “stage 2” σε γήπεδο 5 επί 5” ή “κλείνουμε το Καρά Τεπέ”, αυτές είναι «καραμέλες» που μοιράζονται στον κόσμο για να πούμε ότι αλλάζουν τα πράγματα αλλά δεν αλλάζουν! Οι 6.000 παραμένουν στη Λέσβο εγκλωβισμένοι. Μ΄αυτούς τους ανθρώπους τί θες να κάνεις; Οι πολίτες της Λέσβου που πληρώσαν ένα τίμημα εδώ και 5-6 χρόνια δεν θέλουν αυτό ως αντάλλαγμα.
Ως αντάλλαγμα και ως προς την αλλαγή της εικόνας χρειάζεται μία χώρα ευρωπαϊκή όπως είναι η Ελλάδα η οποία δείχνει πραγματικά την αλληλεγγύη της και ζητάει από άλλες ευρωπαϊκές χώρες να χτίσουν και αυτές πάνω στην αλληλεγγύη. Να μην κάνει όμως ούτε επαναπροωθήσεις, ούτε κακή διαχείριση ούτε να ζητάει από τους ανθρώπους να φεύγουν από την Ελλάδα να πάνε κάπου αλλού. Σας λέω ότι όταν αυτοί οι άνθρωποι φεύγουν και παίρνουν τα διαβατήριά τους τα οποία τους επιτρέπουν να ταξιδέψουν μέχρι και 90 ημέρες τον χρόνο θα ξαναγυρίσουν πίσω.
Συνεπώς, στην ουσία αυτό που προσπαθεί εδώ η κυβέρνηση και η Ε.Ε. είναι να καλυτερέψουν κάπως την εικόνα. Αλλά νομίζω επενδύουν τα χρήματα σε λάθος μοντέλα. Τα χρήματα πρέπει να επενδυθούν για τις ανάγκες του ελληνικού λαού και τις ανάγκες των προσφύγων που είναι ένα κομμάτι της κοινωνίας και σήμερα ευτυχώς ή δυστυχώς, αναλόγως του πώς το βλέπει κανείς, είναι ένας μικρός αριθμός ο οποίος είναι διαχειρίσιμος.
Η πιο όμορφη εικόνα που μπορώ εγώ να δώσω είναι αυτήν των χιλιάδων προσφύγων που έχουν ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία οι οποίοι πραγματικά είναι ένα κομμάτι της και συμβάλλουν στην καθημερινότητα. Η μοναδική θετική εικόνα για την οποία μπορεί να μιλήσει κανείς είναι η ένταξη των ανθρώπων σε μία ευρωπαϊκή κοινωνία και όχι απαραίτητα στην Ελλάδα γιατί όπως είπαμε η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες που μπορεί να έχει ως χώρα».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλη τη συζήτηση εδώ:
https://www.skairadio.gr/parea-me-ti-maria-douroudi/episode-2021-06-13