Στα πλαίσια της εκπομπής «ΕΤΣΙ ΚΙ ΑΛΛΙΩΣ» του ραδιοφωνικού σταθμού Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 – 105,8 της ΕΡΤ, στις 8Μαΐου του 2021 ο γιατρός και Γενικός Διευθυντής της INTERSOS Hellas, Απόστολος Βεΐζης μίλησε με τις δημοσιογράφους Ιωάννα Νιαώτη και Αρετή Μπίτα με αφορμή το θέμα της προσβασιμότητας στα εμβόλια.
Και μέσα στην πανδημία, η INTERSOS εξακολουθεί να δρα υπέρ των πιο περιθωριοποιημένων πληθυσμιακών ομάδων. Από το 2016 η INTERSOS Hellas είναι ενεργή στην Ελλάδα, δραστηριοποιούμενη αυτή τη στιγμή στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Λέσβο.
-Ποιά είναι όμως παγκοσμίως η εικόνα στο κομμάτι της διάθεσης και της διανομής των εμβολίων;
-Γιατί υπάρχει καθεστώς δύο ταχυτήτων όσον αφορά τις χώρες που χρειάζονται άμεση βοήθεια για τον περιορισμό της εξάπλωσης του COVID-19;
-Τί συμβαίνει με το αίτημα για ελεύθερη πρόσβαση στα εμβόλια ειδικά αν σκεφτεί κανείς τους ευάλωτους πληθυσμούς;
Ο Βεΐζης απαντά στους παραπάνω προβληματισμούς, δηλώνοντας χαρακτηριστικά:
«Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο πραγματικά οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι προσπαθούν και το παλεύουν εδώ και πάρα πολλά χρόνια για να εξασφαλιστεί κάτι που δεν είναι προνόμιο ή πολυτέλεια, δηλαδή το φάρμακο για το εμβόλιο να είναι προσβάσιμο σε όλους. Σ’ αυτή τη φάση όπου βρισκόμαστε εν μέσω πανδημίας, και σκεφτόμενοι όλα όσα έχουμε στη διάθεσή μας από πλευράς επιστήμης, γνωρίζουμε ότι τουλάχιστον ένας καλός τρόπος να μειωθεί η θνησιμότητα, ο αριθμός των ανθρώπων που διακομίζονται σε νοσοκομεία κλπ., είναι ο εμβολιασμός πέρα από τα υπόλοιπα μέτρα που πρέπει να λάβει κάποιος. Από την άλλη ωστόσο, βλέπουμε ότι για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να έχουμε τον εμβολιασμό όλου του πληθυσμού ώστε πέρα και από τις μεταλλάξεις να αισθανόμαστε και πιο ασφαλείς μπροστά στην τρέχουσα συνθήκη.
Η πρωτοβουλία που πάρθηκε τις προηγούμενες ημέρες από τις Η.Π.Α. περιελάμβανε την άρση κάποιων δεδομένων, γιατί δεν μιλάμε για κατάργηση της πατέντας εφόσον οι ερμηνείες του θέματος είναι πάρα πολλές. Εδώ όμως θα πρέπει να θυμηθούμε τη Συμφωνία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στον Τομέα του Εμπορίου, την TRIPs (Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights), βάσει της οποίας, δυστυχώς εν προκειμένω και το φάρμακο λαμβάνεται υπόψη ως προϊόν εμπορίου.
Υπήρχαν κάποιες συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά την ειδική ρήτρα που προέβλεπε πως αν ετίθετο θέμα δημόσιας υγείας, ορισμένοι περιορισμοί θα μπορούσαν να μην εφαρμοστούν. Φτάνουμε λοιπόν, στις 2 Οκτωβρίου του 2020, όταν η Ινδία και η Νότια Αφρική κατέθεσαν το αίτημά τους στον ΠΟΥ μέσα στα πλαίσια αυτής της λογικής. Τότε 100-150 χώρες ήταν υπέρ αυτού αλλά εκείνοι που διαφώνησαν ήταν οι συνήθεις ύποπτοι: Η.Π.Α. Ε.Ε. κλπ.
Το ζήτημα που προκύπτει είναι πολύπτυχο. Η ανάλυση που είχε διενεργηθεί σε επιστημονικό επίπεδο υπαγόρευε ότι χρειαζόμαστε περίπου 11 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων για να καλύψουμε περίπου το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Αν απελευθερωθούν οι πατέντες θα αυξηθεί η παραγωγή των εμβολίων;
Αν γίνει αυτό, θα δοθεί χρόνος και η διάχυση της τεχνογνωσίας από τις εταιρείες που έχουν αυτή τη στιγμή τις πατέντες σε υπάρχουσες αξιόπιστες δομές και μονάδες ώστε να αυξήσουν αυτήν την παραγωγή. Αυτή τη στιγμή, η Ινδία από μόνη της έχει την ικανότητα και παράγει 60% κάθε είδους εμβολίου σε όλον τον κόσμο. Η Ινδία που έχει ήδη υπογράψει συμφωνία με την AstraZeneca και παράγει εκ μέρους αυτής της εταιρείας, δεν είναι ότι δεν θέλει να τα διαθέσει τα εμβόλια στον δικό της κόσμο, αλλά ότι τα παράγει για λογαριασμό άλλων.
Αν συμβεί η απελευθέρωση της πατέντας, αυτό θα φέρει μία άμεση αύξηση της παραγωγής που μέχρι πρότινος ανέρχεται σε περίπου 400 με 500 εκατομμύρια δόσεις το μήνα ενώ εμείς χρειαζόμαστε 1 δισεκατομμύριο δόσεις μηνιαίως για να μπορούμε να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα που ζητάμε.
Πώς θα τηρηθεί ένα χρονοδιάγραμμα όσον αφορά την μαζικότητα στην παραγωγή από διάφορα εργοστάσια;
Να μην σας φαίνεται χρονοβόρο ή χαοτικό. Αυτό λύνεται πάρα πολύ εύκολα. Και ειλικρινά λόγω των επιταγών που γέννησε η πανδημία, και περισσότερο λόγω των οικονομικών πιέσεων ο ΠΟΥ είναι εφικτό να πιστοποιήσει διάφορους φορείς για τη μεταφορά τεχνογνωσίας πάνω σε ένα ήδη εγκεκριμένο προϊόν όπως αυτό της Pfizer. Αυτό με τη σειρά του θα προσφέρει τη δυνατότητα παραγωγής σε κάποιο μεγάλο εργοστάσιο που πληροί τις προδιαγραφές βάζοντας μπρος την γραμμή παραγωγής για τα εμβόλια.
Οπότε δεν τίθεται ζήτημα καθυστέρησης από τους οργανισμούς οι οποίοι άλλωστε και υπό πίεση μπορούν να λειτουργήσουν μια χαρά και μάλιστα με ασφάλεια… Η σημερινή μεγάλη νίκη, η σύντομη δημιουργία εμβολίου και η έγκρισή του μας δίνει ελπίδες και για άλλα νοσήματα, παρέχοντας επιπλέον το κίνητρο για μία πιο κριτική και ρεαλιστική αποτίμηση της μέχρι τώρα κατάστασης.
Και στην ουσία αυτό που διατείνονται οι εταιρείες ότι επενδύουν χρήματα στην έρευνα είναι στην πραγματικότητα χρήματα του δημοσίου. Γι΄αυτό και λέμε ότι τα εμβόλια ανήκουν στον λαό. Οι εταιρείες βεβαίως έχουν στόχο το κέρδος αλλά αυτό το κέρδος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια και το τι διακυβεύεται στ’ αλήθεια ως προτεραιότητα.. Άρα, θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια ειδικά αν αναλογιστεί κανείς το πραγματικό κόστος παραγωγής του εμβολίου. Και διαφάνεια ζητάμε και από πλευράς της Κομισιόν να διαθέσει ανοιχτά τα συμβόλαια που έχει συνάψει με τις εταιρείες. Η Moderna βγήκε και είπε πως: “Και να χάσουμε το παιχνίδι με το εμβόλιο, το να μην δουλέψει δηλαδή, εμείς έτσι κι αλλιώς τα λεφτά μας τα πήραμε”.
Επομένως, η πρωτοβουλία Μπάιντεν θα έπρεπε να διασφαλίσει το να καθίσουν όλοι ανεξαιρέτως και ισότιμα στο τραπέζι συζητώντας για τον COVID σήμερα αλλά και για την επαύριο, με μία ουσιαστική αντιμετώπιση από τις κυβερνήσεις στο κομμάτι της ευθύνης που τους αναλογεί! Γιατί η δημόσια υγεία είναι ευθύνη των κυβερνήσεων! Εμείς ως φορολογούμενοι πολίτες διαθέτουμε τα χρήματά μας για καλύτερη περίθαλψη και παράλληλα με αυτήν την πιο ανθρωπιστική προσέγγιση στο ζήτημα των φαρμάκων θα δώσουμε και σε χώρες με οικονομική στενότητα τη δυνατότητα να μπορέσουν να μειώσουν τη θνησιμότητα και τα ποσοστά νοσηρότητας.
Χώρες που έχουν παραλύσει, άνθρωποι έχουν αποκλειστεί κλπ. αντανακλούν καθαρά τον επιπόλαιο και μυωπικό τρόπο που χειριζόμασταν τα πράγματα χωρίς να βλέπουμε μακριά όλο αυτό το διάστημα και για πολλές άλλες ασθένειες όπως Έμπολα, το HIV/AIDS κ.ά.
Βεβαίως τώρα είμαστε εδώ, στο δια ταύτα.Ο COVID μας έδειξε ότι δεν κάνει διακρίσεις. Οπότε είναι μία ευκαιρία για όλη την παγκόσμια κοινότητα να δει την κατάσταση μέσα από το πρίσμα της συμπόνοιας και να αλλάξει τους κανόνες του πώς διαχειρίζεται τον άνθρωπο καθώς και το πώς αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Το να πάρουμε πίσω τις ζωές μας σημαίνει ταυτόχρονα ότι “τα παθήματα γίνονται μαθήματα”! Οργανώνουμε τις κοινωνίες μας για την επόμενη μέρα. Αυτό δεν είναι θέμα φοβίας αλλά του ότι η επόμενη μέρα πρέπει να σε βρίσκει καλύτερα προετοιμασμένο!».